Ερπετά

Η επιδερμίδα των ερπετών εκδύεται σε λίγο ή πολύ κανονικά χρονικά διαστήματα, τα οποία καθορίζονται από την ηλικία και την κατάσταση των ζώων, καθώς και από την εποχή. Τα νεαρά άτομα εκδύουν το δέρμα τους πιο συχνά από τα ενήλικα, καθώς αυξάνονται προοδευτικά σε μέγεθος. Στην αρχή η παλιά εξωτερική στιβάδα αποκολλάται ελαφρά, χωρίς να αποχωρίζεται από το σώμα, ενώ παράλληλα εκκρίνεται και ένα υγρό μεταξύ της πιο παλιάς και της μόνιμης στιβάδας. Η παλιά στιβάδα απομακρύνεται με το τρίψιμο των ζώων σε πέτρες ή κομμάτια ξύλου. Στα φίδια, αυτή βγαίνει σχεδόν ακέραια, ενώ στις σαύρες βγαίνει τμηματικά. Όπως και τα αμφίβια, τα ερπετά είναι ποικιλόθερμα και είτε ζουν κοντά στην θερμοκρασία του περιβάλλοντος αέρα ή νερού είτε προσλαμβάνουν θερμότητα ηλιαζόμενα ή καθισμένα σε επιφάνειες που ζεσταίνονται από τον ήλιο. Χρειάζονται την ηλιακή θερμότητα για να δραστηριοποιηθούν, αλλά είναι αναγκασμένα να αποσύρονται σε σκιερά σημεία για να αποφύγουν την υπερθέρμανση. Πολλά είδη μειώνουν τις δραστηριότητές τους κατά τις θερμότερες ώρες της ημέρας ή δραστηριοποιούνται μετά τη δύση του ήλιου κατά τους θερμότερους μήνες του χρόνου. Τα ερπετά που ζουν σε εύκρατες περιοχές πέφτουν σε χειμερία νάρκη. Οι λειτουργίες του οργανισμού τους μειώνονται στο ελάχιστο και επανέρχονται στον κανονικό τους ρυθμό την άνοιξη. Τα περισσότερα ερπετά γεννούν αυγά, τα οποία έχουν μεμβρανώδες (φίδια, σαύρες) ή σκληρό κέλυφος (χελώνες, κροκόδειλοι), ενώ κάποια είδη είναι ζωοτόκα, δηλαδή γεννούν ζωντανά μικρά. Τα νεαρά άτομα μοιάζουν με τους γονείς τους και μπορούν να επιβιώσουν μόνα τους αμέσως μετά τη γέννησή τους. Η όσφρηση στα ερπετά είναι έντονα αναπτυγμένη και πολλές φορές αντικαθιστά την όραση. Επίσης, τα φίδια φέρουν δηλητηριώδεις αδένες στη βάση της άνω γνάθου, οι οποίοι εκκρίνουν το δηλητήριο σε αύλακα ή κοινότητα των δηλητηριωδών δοντιών. Στην Ελλάδα, τα μόνα φίδια που διαθέτουν ισχυρό δηλητήριο είναι οι οχιές, αλλά ακόμα και αυτές θεωρείται ότι πρέπει να δαγκώσουν πολλές φορές έναν άνθρωπο, για να καταφέρουν τον θάνατό του. Κοινό γνώρισμα στα διάφορα είδη είναι η μακροβιότητα. Διάφορες χελώνες για παράδειγμα ζουν περισσότερο από 150 χρόνια. Τα ερπετά είναι γνωστά εδώ και 350 εκατομμύρια χρόνια. Από τα 100 είδη ερπετών που απαντούν στην Ευρώπη, τα 61 υπάρχουν στην Ελλάδα, ενώ πολυάριθμα είναι τα υποείδη τους, πολλά από τα οποία αποτελούν στενότοπα ενδημικά (πολύ μικρή εξάπλωση, π.χ. μόνο σε ένα νησί). Η νομοθεσία απαγορεύει την καταπολέμηση (θανάτωση) των φιδιών, ενώ επιτρέπει την απώθηση τους με συγκεκριμένα σκευάσματα απωθητικά (repellents) που διαθέτουν έγκριση από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Έτσι, η απομάκρυνση των φιδιών επιτυγχάνεται με ειδικές εφαρμογές απώθησης ερπετών, κατά τις οποίες ασφαλίζουμε μία περιοχή που καλούμαστε να προστατεύσουμε δημιουργώντας περιμετρικές ζώνες Τέτοιες εφαρμογές ξεκινούν από νωρίς την άνοιξη με τη διακοπή του λήθαργου των φιδιών, και πραγματοποιούνται σε κατοικημένους χώρους, εφόσον πρώτα βεβαιωθούμε ότι δεν έχει εισβάλει κάποιο φίδι εσωτερικά της ζώνης προστασίας που θα δημιουργήσουμε. Εφαρμογές απώθησης ερπετών πραγματοποιούνται συχνά σε κατοικίες ή εξοχικά κοντά σε ρέματα, βραχώδεις περιοχές ή περιοχές με πυκνή βλάστηση, σε ξενοδοχεία, σε βιομηχανίες, σε εκτροφεία ή στάβλους ζώων κ.λπ.